by W Polsce nie wykonuje się eksmisji „na bruk”, jednak nie zawsze osoba eksmitowana będzie miała zapewnione lokum zastępcze. W zależności od okoliczności sprawy i sytuacji życiowej, miejscem zamieszkania po eksmisji może być lokal socjalny, lokal zamienny lub pomieszczenie tymczasowe.
Mieszkanie socjalne to mieszkanie przeznaczone przez gminę na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych osobom najbiedniejszym. Należy ono do mieszkaniowego zasobu gminy.
W Polsce wszelkie warunki przyznawania lokalu socjalnego reguluje ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Obowiązek dostarczenia mieszkania socjalnego spoczywa na gminie. Każda gmina czy miasto może samodzielnie ustalać warunki przyznawania mieszkań socjalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu danej jednostki samorządowej. Są one gromadzone w jednym akcie prawa miejscowego.
Mieszkania socjalne zazwyczaj mają obniżony standard, ale nadają się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny. Oznacza to, że w wielu z nich brakuje bieżącej ciepłej wody, centralnego ogrzewania, a na korytarzach znajdują się wspólne dla wszystkich lokatorów łazienki i kuchnie. Istotne jest to, że lokal socjalny zamieszkiwany przez jedną osobę nie może być mniejszy niż 10 metrów kwadratowych. Z kolei dla kilku osób powierzchnia pokojów powinna wynosić co najmniej 5 m kw. na osobę. Lokale socjalne bardzo często są usytuowane w peryferyjnych dzielnicach, w starych kamienicach lub zaadaptowanych budynkach.
Mieszkanie socjalne przysługuje osobom:
- które utraciły mieszkanie na skutek niepłacenia czynszu, konsekwencją czego był sądowy wyrok eksmisyjny, pod warunkiem, że osoby te są zdolne do zapłacenia minimalnego czynszu za użytkowanie mieszkania socjalnego,
- które posiadają bardzo niski dochód i zamieszkują budynki przeznaczone do rozbiórki, a nadzór budowlany wydał nakaz opróżnienia takich obiektów.
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego określa, jakim osobom nie wolno odmówić przyznania mieszkania socjalnego. Wśród tych osób znalazły się: kobiety ciężarne, dzieci, osoby obłożnie chore, bezrobotni, emeryci i renciści spełniający kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej.
Aby otrzymać mieszkanie socjalne należy spełnić warunki i kryteria określone w uchwale Rady Gminy. Mieszkania socjalne są najczęściej przyznawane osobom, które nie posiadają własnego lokalu mieszkalnego, a dodatkowo ich miesięczny dochód na członka rodziny jest niższy aniżeli podany w uchwale Rady Gminy, jako tzw. dochód progowy.
W przypadku przyznawania mieszkań socjalnych kryteria dochodowe są określone na poziomie niższym aniżeli w przypadku mieszkań komunalnych.
