by Nieznajomość prawa szkodzi – jak mówi jedna z najstarszych zasad prawniczych. Dotyczy to większości zagadnień, z którymi stykamy się w codziennym życiu – również prawa budowlanego. Kiedy planujemy wybudować określony obiekt, dobrze jest wiedzieć, jakich formalności musimy dopełnić. W przeciwnym wypadku może on zostać uznany za samowolę budowlaną. Co oznacza ten termin i kiedy mamy z nim czynienia?
Czym jest samowola budowlana?
Za samowolę budowlaną uznajemy budynek, który powstał bez pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia w stosownym urzędzie. Dotyczy to także obiektu, którego budowa była kontynuowana i zakończona, mimo wydania sprzeciwu przez stosowny urząd w przypadku zgłoszenia jego budowy. W praktyce najwięcej przypadków samowoli budowlanej to ukończone już budynki, które wzniesiono bez zawiadomienia (zgłoszenia), bądź pozwolenia stosownego urzędu.
Za samowolę budowlaną uważa się również budowę z odstępstwami od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę albo z odstępstwami od dokonanego zgłoszenia. Inne przypadki w których orzeka się samowolę budowlaną to: zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego zgłoszenia oraz rozbiórka obiektu budowlanego bez wymaganego zgłoszenia lub pozwolenia na rozbiórkę.
Masz dosyć mieszkania w bloku? Marzysz o własnym domu z ogrodem? Sprawdź ofertę nowych domów we Wrocławiu.
Konsekwencje samowoli budowlanej
O samowoli budowlanej orzeka właściwy organ nadzoru budowlanego w trakcie postępowania administracyjnego. Jeżeli zostanie ona stwierdzona, wydawana jest decyzja rozbiórka budynku wybudowanego z naruszeniem przepisów prawa. Nakaz rozbiórki może dotyczyć również części obiektu budowlanego. Obowiązek wykonania rozbiórki obciąża nie tylko inwestora, ale także właściciela budynku. Jeżeli inwestor zwleka z wykonaniem rozbiórki, może zostać ukarany grzywną. W dalszej kolejności inspektor może także zlecić wykonanie rozbiórki na jego koszt.
Legalizacja samowoli budowlanej
Prawo budowlane wskazuje w przepisie art. 48 warunki dopuszczalnej legalizacji samowoli budowlanej. Aby tak się mogło stać, musi zostać wykazana zgodność budowy z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisami techniczno-budowlanymi, w zakresie umożliwiającym doprowadzenia obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem. Przed wszczęciem postępowania legalizacyjnego dostarcza organowi nadzoru budowlanego dokumenty, takie jak:
- zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
- projekt budowlany
- oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane
Po otrzymaniu wymaganych dokumentów, organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego lub udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, jeżeli nie zostały one zakończone.
Dodatkowo inwestor zobowiązany jest wnieść opłatę legalizacyjną, której wysokość ustalana jest na podstawie przepisów prawa budowlanego.
Zakładamy ogród hydroponiczny – jak to zrobić?
Zmiany w 2020 roku
Nowelizacja prawa budowlanego wprowadzi również zmiany w legalizacji samowoli budowlanej. Teraz nie będzie już potrzebne badanie zgodności obiektu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Legalizacja będzie dostępna dla wszystkich budynków, które są użytkowane przez co najmniej 20 lat oraz dla których sporządzono ekspertyzę techniczną oraz ekspertyzę geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. Dodatkowo w określonych przypadkach zostanie wyeliminowana konieczność uiszczenia opłaty legalizacyjnej, a organ nadzoru budowlanego będzie miał obowiązek sprawdzić, czy dany nielegalnie wybudowany obiekt nie był wcześniej przedmiotem postępowania w nadzorze budowlanym. Zmiany wejdą w życie w połowie 2020 roku.
